Ngay t�?năm 1862, nhà Ai Cập học Advin Smit đã mua được �?Lucssor mấy phần của một cuốn sách bằng ch�?thảo (papyrus) rất c�? miêu t�?những toa thuốc hết sức t�?m�?cách đây 5.000 năm. Khi đó, các thày thuốc Ai Cập đã không ch�?m�?s�?đ�?cắt khối u mà còn biết làm những th�?thuật ngoại khoa khác như cắt ruột thừa, cắt cụt tay và thay th�?bằng những b�?phận gi�? Dấu vết của s�?can thiệp kiểu như vậy vẫn còn được lưu gi�?trên nhiều xác ướp.

Các ca m�?lớn như trên có th�?còn được tiến hành sớm hơn nữa, nhưng ch�?phát triển mạnh t�?thời đại tư t�?của thần Ra là Imhotep. Năm 2630 trước Công nguyên, sau khi nhận chức Tổng thượng thư, Imhotep thông báo rằng các v�?thần linh đã truyền cho ông thuật chữa bệnh, rồi m�?trường đào tạo thày thuốc gồm c�?nam lẫn n�?

Các ca m�?s�?đầu tiên do đại tư t�?đích thân thực hiện. Đ�?gây mê, Imhotep đã đưa bệnh nhân vào trạng thái nhập đồng bằng cách đọc kinh cầu nguyện, sau đó cho h�?uống dung dịch thuốc ng�?ch�?biến t�?một loại thảo mộc chứa chất ma túy, khiến h�?mất hết cảm giác. Ông dùng vàng đ�?ngăn ngừa nhiễm trùng máu vì th�?kim loại này có đặc tính sát trùng. Bởi th�?mới có những lá vàng nằm trong hộp s�?của xác ướp.

Ngày nay, dường như chúng ta không th�?sống thiếu thuốc aspirin, điện tâm đ�? chụp X-quang. Nhưng các thày thuốc Ai Cập c�?đại đã biết cách điều tr�?mà không có những phương tiện h�?tr�?đó. Bệnh nhức đầu được chữa khỏi bằng cách tắm nước nóng sắc t�?một s�?loài hoa và bằng phương pháp massage. Chứng loạn nhịp tim được xác định bởi các cô gái khiếm th�?có thính giác rất nhạy. Các nhạc công có những ngón tay nhạy cảm được tuyển dụng như một th�?máy X-quang" đ�?s�?nắn ch�?gãy xương và xác định tổn thương.

Bí quyết kéo dài tuổi th�?/em>

Sau khi Imhotep qua đời, Pharaoh Sneferu đã ra lệnh cho các thày thuốc tìm mọi cách đ�?kéo dài tuổi th�?của người dân, bởi nhà vua muốn thu được nhiều thu�?hơn nữa nhằm làm đầy kho bạc của mình. Các toa thuốc trường sinh được đưa ra khá đặc biệt. Chẳng hạn, các thày thuốc c�?Ai Cập khuyên mỗi ngày nên dội nước 3 lần (sáng, trưa, chiều) và cạo sạch mọi th�?lông lá trên người (nhất là �?nách), tr�?tóc mọc lên đầu, đ�?ngăn cản các loại vi trùng xâm nhập cơ th�?

Ngoài ra, các ng�?y kiên quyết khuyên vua không nên ăn thịt lợn m�? nhất là không nên ăn cá sống vì "điều đó gây nóng trong lục ph�?ngũ tạng và làm trái tim tội nghiệp v�?tan ra từng mảnh".

Nghiêm chỉnh chấp hành những lời khuyên của thầy thuốc, pharaoh Pepi II mỗi ngày tắm 3 lần, thậm chí c�?khi b�?cảm cúm, và ngài đã th�?94 tuổi. Thật ra, Pepi cũng công nhận rằng một ch�?đ�?ăn kiêng đặc biệt đã giúp ông sống lâu. Nhà vua ch�?ăn thịt mỗi tháng một lần, ch�?yếu là gà mái tơ.

Vào cuối những năm tr�?vì (2184 trước Công nguyên), ông vua trường th�?này đã t�?chức một mô hình kiểu bệnh viện thực hành hoàng gia và thu nạp các bác sĩ giỏi thuộc nhiều chuyên khoa. Thậm chí �?Ai Cập thời đó đã tồn tại một chức danh y học k�?d�?là "nhà trực tràng học", với tên gọi dân dã là "người chăm sóc hậu môn".

Các thày thuốc hoàng gia khuyên có th�?làm làm nh�?bụng bằng cách uống một hỗn hợp gồm sữa bò, ngũ cốc và mật ong; tránh ung thư vú bằng cách đeo đ�?trang sức nặng bằng vàng bởi l�?"vàng có kh�?năng diệt tr�?khối u ngay t�?trong trứng".

Các bác sĩ nhãn khoa và nha khoa Ai Cập c�?đại được coi là những người giàu có nhất. Bệnh nhiễm khuẩn �?mắt được điều tr�?bằng một cách rất độc đáo: "Hãy lấy một nửa b�?óc người rồi đem một phần trộn lẫn với mật ong và đắp lên mắt vào sáng sớm, phần còn lại sấy khô và cũng đắp lên mắt vào buổi tối" - cuốn cẩm nang do nhà khoa học Ebers tìm thấy đã hướng dẫn như vậy.

"Tỏi tươi cũng được áp dụng rộng rãi�?- một nhân viên của Viện bảo tàng Ai Cập là Ibrahim Hussein đã khẳng định. Một toa thuốc hiệu nghiệm chữa bệnh cảm lạnh vẫn ph�?biến cho đến tận ngày nay: Ăn tỏi trộn mật ong. Người c�?Ai Cập cho rằng con qu�?cảm lạnh rất s�?tỏi và s�?chuồn ngay khi ngửi thấy mùi tỏi.

Lên đỉnh cao rồi tàn lụi

Dưới s�?tr�?vì của các pharaoh thuộc triều đại th�?19 (t�?năm 1295 đến 1186 trước Công nguyên), những thành tựu của y học c�?Ai Cập đã đạt tới đỉnh cao. Trong khi �?châu Âu, thành La Mã chưa được xây dựng xong thì �?Ai Cập, theo Louis Magmer - tác gi�?cuốn sách Lịch s�?y học -, con người đã được hưởng những phúc lợi hiện đại như bảo hiểm y t�?và thậm chí c�?.. chứng ch�?mất sức lao động.

Vậy tại sao nền y học lừng lẫy đó lại bỗng nhiên biến mất và kéo thụt lùi những phương pháp điều tr�? Theo giáo sư Abdul - Valrid al Masri, hồi đó Ai Cập được coi là "an dưỡng đường" của th�?giới c�?đại, một khu điều dưỡng lý tưởng. Khi con trai của vua Ba Tư Kir đ�?nh�?lâm bệnh, nhà vua yêu cầu gửi ngay một v�?danh y của Ai Cập đến, nhưng pharaoh đã t�?chối bởi quan h�?giữa hai người rất căng thẳng. Hoàng t�? tức vua Cambiz II trong tương lai, không quên mối hận ấy.

Năm 525 trước Công nguyên, khi đánh chiếm kinh đô Ai Cập, lúc đó là Memphis, nhà vua Ba Tư đã ra lệnh giết hết các thày thuốc và đốt trụi bệnh viện. Nền y học Ai Cập vốn được xây dựng hàng nghìn năm đã b�?phá sạch ch�?sau một ngày. Mãi đến th�?k�?20, những thành tựu y khoa lớn của Ai Cập c�?mới được biết đến qua việc phát hiện một s�?tài liệu c�?
                                                                                                                                                                           Trần Viết Dũng - Lê Phi Long (sưu tầm)